Gospodarka leśna jest dla nich największym problemem, gdyż zmniejsza dostępność odpowiednich miejsc lęgowych oraz powoduje płoszenie i niepokojenie w trakcie lęgów. Inne zagrożenia, to zaniechania użytkowania i koszenia łąk oraz rozproszona zabudowa (zmniejszenie bazy żerowej), farmy wiatrowe, czy napowietrzne linie energetyczne które mogą powodować śmierć ptaków, a także odstrzał migrujących orlików w krajach południowej Europy i Azji Mniejszej, czy trucie orłów przednich przez wykładanie zatrutej padliny.

Orzeł (bądź orlik) przez ruch i hałas w pobliżu gniazda może bać się wysiadywać jaja, lub przynosić pokarm pisklętom. Może to doprowadzić do utraty lęgu. Gniazdo, w którym nie udało się wyprowadzić lęgu, będzie prawdopodobnie porzucone przez ptaka, więc strefa i cały jej pozytywny wpływ na przyrodę może po jakimś czasie zostać zlikwidowana. Trzeba też będzie szukać nowego gniazda i wykonać ponownie całą pracę, by powołać nową strefę. Podobnie porzucenie strefy może nastąpić, gdy ptak odchował pisklę, ale był tak niepokojony, że nie chce już dokonać w danym gnieździe ponownego lęgu. Skutki są jak powyżej. Miejsce które dzięki ochronie strefowej nabrało naturalnego charakteru, po zniesieniu strefy może zostać potraktowane jak zwykły las gospodarczy i wycięte.

Orlik krzykliwy gniazduje w lasach przylegających do terenów otwartych zarówno w dużych kompleksach, jak i nawet kilkuhektarowych laskach. Najbardziej istotne wymagania gatunku na lęgowisku dotyczą wieku drzew, struktury lasu oraz penetracji terenu przez człowieka. Ten ostatni czynnik może mieć pierwszoplanowe znaczenie przy wyborze miejsca gniazdowania. Przypuszczalnie z tego względu na niżu orliki często budują gniazda w okresowo podtapianych olsach, bagiennych borach i brzezinach. Nierzadko jest to zaledwie niewielka enklawa olsu w pozornie mało interesującym lesie.

Ważnym elementem terytorium, nierzadko decydującym o atrakcyjności danego miejsca i rozmiarach rewiru, jest żerowisko. W Polsce orliki krzykliwe najchętniej polują w mozaikowo ukształtowanym krajobrazie rolniczym lub na rozległych obszarach łąk (np. w dolinach rzecznych), a wyraźnie unikają jednolitych monokultur upraw.

Orlik krzykliwy buduje gniazdo najczęściej w rozwidleniu pnia drzewa lub w nasadzie bocznych gałęzi, zazwyczaj powyżej połowy wysokości drzewa, rzadko poniżej. Gniazdo jest często doskonale zamaskowane, a latem czasami wręcz niewidoczne z ziemi, zwłaszcza gdy zbudowane jest na świerkach lub jodłach albo w drzewostanie o gęstym podszycie. Blisko 40% gniazd zakładanych jest na świerkach lub jodłach, kolejnych 40% na dębach, olszach i brzozach, 13% na sosnach, a pozostałe na innych gatunkach drzew liściastych i iglastych (Komitet Ochrony Orłów 2004).

Wnętrze gniazda w sezonie lęgowym wyścielone jest obficie drobnymi, ulistnionymi gałązkami, widocznymi na obrzeżach w postaci tzw. przystrojenia. Rozmiary gniazd, nawet tych starych, zajmowanych przez wiele sezonów, nie przekraczają zazwyczaj 1 m średnicy i 0,5 m wysokości. Orlik krzykliwy często zmienia gniazda, szczególnie jeśli w poprzednim sezonie nastąpiła strata lęgu. W jednym rewirze może funkcjonować 1–5 gniazd.

Orlik krzykliwy jest gatunkiem wędrownym, spędzającym okres zimowy głównie w południowej i środkowej Afryce. Pierwsze ptaki pojawiają się regularnie na polskich lęgowiskach na początku kwietnia, chociaż niewielka ich część przylatuje już pod koniec marca. Sezon lęgowy stanowi ponad 45% rocznego cyklu życiowego orlika krzykliwego (5 miesięcy).

Pełne zniesienie składa się z 1 lub najczęściej 2 jaj (ok. 70%), wyjątkowo 3. Jaja znoszone są w końcu kwietnia i na początku maja (Meyburg 1970, 2001). Jaja składane są w odstępach 3–4-dniowych, niekiedy dłuższych – nawet do 6 dni (Mebs i Schmidt 2006).

Na terenie Polski obserwuje się również niedojrzałe orliki krzykliwe, które – jak wykazują badania telemetryczne – mniej lub bardziej licznie wracają z zimowisk na wschodnio- i środkowoeuropejskie lęgowiska (J. Wójciak – dane niepubl.). Nie wiadomo, czy ptaki te wykazują zachowania terytorialne. Jednak w świetle obecnej wiedzy stwierdzenia pojedynczych orlików krzykliwych w okresie lęgowym nie powinny być automatycznie traktowane jako gniazdowanie prawdopodobne. Jeśli na danym stanowisku orlik jest widywany regularnie w ciągu sezonu lub w różnych sezonach, wówczas istnieje duże prawdopodobieństwo istnienia w tym miejscu rewiru lęgowego. Orlik krzykliwy jest gatunkiem konserwatywnym w wyborze miejsca gniazdowego i te same terytoria mogą być zasiedlane przez kilkadziesiąt lat. Mimo znacznych strat w początkowej fazie lęgów (w Polsce już pod koniec maja osiągają one poziom ok. 20%

Skrajnie nieliczny gatunek lęgowy. Gniazduje regularnie w liczbie około 30 par (około 85% populacji krajowej) w Karpatach, gdzie osiąga zagęszczenie 0,30–0,36 pary na 100 km2 (Stój 2008, Stój i in. 2011). Kilka stanowisk odnotowano w północnej i wschodniej Polsce, ale tylko na Pomorzu potwierdzono gniazdowanie (Chrzanowski 1992, Stój i Wacławek 2007, Monitoring Gatunków Rzadkich).

W Karpatach orzeł przedni preferuje mało zwarte drzewostany jodłowe i jodłowo-bukowe w pobliżu rozległych terenów bezleśnych i półotwartych – zazwyczaj są to wyżej położone i tylko częściowo użytkowane łąki lub rzadko wypasane pastwiska podlegające sukcesji. Tereny te wykorzystuje jako łowiska.

Gatunek terytorialny. Na stałych lęgowiskach gniazda poszczególnych par oddalone są od siebie średnio o 10,5 km (5,2–17 km). Zagęszczenie (par na 100 km2) w Górach Sanocko-Turczańskich wynosiło 0,75 pary, w Bieszczadach Zachodnich 0,5 pary, a w Beskidzie Niskim 0,29 pary (Stój 2008). Terytoria łowieckie są bardzo duże, oceniane na 100–170 km2 (Stój 2013), a ptaki są obserwowane w promieniu do 10 km od gniazda. Centrum największej aktywności w sezonie Orzeł przedni Aquila chrysaetos Fot. © Grzegorz Leśniewski Orzeł przedni Aquila chrysaetos 405 lęgowym obejmuje przeważnie mniejszą powierzchnię, do 50–80 km2 (Stój 2013), co jest spójne z ocenami wielkości areału użytkowanego przez gatunek w innych częściach Europy (Haworth i in. 2006, Hardey i in. 2009). Rewir jest broniony przed innymi orłami przednimi, zarówno dorosłymi, jak i niedojrzałymi. Dotyczy to w szczególności początkowej fazy okresu lęgowego.

Orzeł przedni gniazduje w partiach podszczytowych, w niewielkich obniżeniach terenu osłoniętych od wiatru, ale zazwyczaj z dobrym widokiem na okolicę. W Karpatach na 69 znalezionych gniazd (lata 1993– 2014) aż 63 znajdowały się na jodle, po 2 na modrzewiu i buku oraz po 1 na sośnie i skale. Na pobrzeżu bałtyckim zlokalizowano 2 gniazda w starym drzewostanie sosnowym. Gniazda budowane są przy pniu, w górnej części korony starszego drzewa, około 5–7 m od wierzchołka, a w wysokich górach także we wnękach skalnych. W swoim rewirze lęgowym orły przednie mają jedno lub kilka gniazd, które mogą zasiedlać na przemian w kolejnych latach. Nową konstrukcję budują najczęściej wtedy, gdy w poprzednim sezonie były niepokojone lub nie udało im się wyprowadzić pisklęcia. Zajmują też sztuczne gniazda skonstruowane przez człowieka.

Orzeł przedni jest gatunkiem osiadłym i nawet zimą odwiedza okolice gniazda. Przy sprzyjającej pogodzie sezon lęgowy rozpoczyna się już w pierwszej połowie lutego. Można wówczas obserwować szybujące i tokujące ptaki, najczęściej w pobliżu aktualnie zasiedlonego gniazda.

Wielkość zniesienia samica składa 1–2 jaj w odstępach 2–3-dniowych. W Karpatach na 31 lęgów, w których udało się ustalić wielkość zniesienia, 26 było dwujajowych (84%), a 5 – jednojajowych (16%; Stój 2008 oraz M. Stój – dane niepubl.). Inkubacja Wysiaduje głównie samica. Samiec dostarcza pokarm i zastępuje ją na krótko w godzinach południowych. Wysiadywanie rozpoczyna się od zniesienia pierwszego jaja i trwa około 45 dni. Pisklęta wykluwają się na przełomie kwietnia i maja. U orła przedniego, podobnie jak u innych gatunków z tego rodzaju, występuje zjawisko kainizmu, które polega na tym, że starsze pisklę jest agresywne w stosunku do młodszego i zadziobuje je. Przez pierwsze 2 tygodnie samica ogrzewa młode, a samiec dostarcza im pokarm. Później zdobycz przynoszą do gniazda oboje rodzice, chociaż częściej robi to samiec. Młode przebywają w gnieździe około 10–12 tygodni i opuszczają je w drugiej połowie lipca.

Orły przednie mają jeden lęg w roku, a w niektórych latach, zwłaszcza przy niedostatku pokarmu, w ogóle nie przystępują do rozrodu. Nie powtarzają też lęgu, nawet jeśli do straty dojdzie na samym jego początku. Gatunek ten dojrzałość płciową osiąga w wieku około 4 lat. W pierwszych 2 latach życia młode ptaki koczują samotnie, często na obrzeżach areału lęgowego, a także poza stałymi lęgowiskami. Niekiedy rewir mogą zajmować ptaki niedojrzałe (subadultus), które jeszcze nie zakładają gniazda. Można je stosunkowo łatwo rozpoznać po białych plamach pod skrzydłami i białej nasadzie ogona; ptaki dorosłe są całe brązowe, ze złotymi piórami na głowie i karku. Stwierdzono też, że do rozrodu przystępują ptaki nienoszące szaty ostatecznej, np. w 2003 r. na 17 obserwowanych w Karpatach par terytorialnych, aż w 10 przypadkach jeden z ptaków tworzących parę wykazywał cechy subadulta (Stój 2006). Sugeruje to podwyższoną (wskutek działalności człowieka) śmiertelność ptaków w pełni dorosłych (Whitfield i in. 2004).

Problem to zagrożenia dla ptaków wymagających ochrony strefowej:

• niewystarczająca powierzchnia lasów trwale wyłączonych z wycinki, gdzie mogłyby znaleźć miejsca gniazdowania,
• wycinka starodrzewów – ptaki tracą swoje gniazda przez wycinkę drzew, co skutkuje m.in. coraz mniejszą liczbą rodzących się piskląt, źle zaplanowane zagospodarowanie turystyczne i działania ludzi prowadzące do porzucania gniazd przez zwierzęta.
  • redukcja ryzyka spadku populacji ptaków w najcenniejszych przyrodniczo rejonach Polski
  • Mikro-rezerwaty wpływają na poprawę stanu gatunku, poprzez ochronę siedlisk gatunku obecnych na danym obszarze ptaków i prowadzenie niezakłóconego ich lęgu

Dzięki utworzeniu mikro-rezerwatów nastąpi redukcja ryzyka spadku populacji ptaków w najcenniejszych przyrodniczo rejonach Polski. Ptaki będą mogły wracać do starych gniazd i zakładać nowe gniazda, co pomoże w ich skutecznej ochronie i efektywnym lęgu. [Ochrona i odbudowa bioróżnorodności i ekosystemów]. Efekt ochrony parasolowej: Każdy mikro-rezerwat chroni nie tylko drzewo z gniazdem, ale i teren wokół niego od 50 do 200 metrów – w zależności od gatunku. W przypadku orlika krzykliwego jest to obszar do maksymalnie 100 m od gniazda (max. 3,14 ha), ale ostateczny zasięg strefy oraz jej kształt określa RDOŚ. Na obszarze mikro-rezerwatu nie można wycinać innych drzew oraz prowadzić żadnych zabiegów gospodarczych. W ten sposób na terenie każdego mikro-rezerwatu swoje ostoje znajdują inne gatunki roślin i zwierząt.

Odbudowa bioróżnorodności. Gdy powstaje całoroczna strefa ochronna dla strefowego gatunku odbywającego lęg, obszar objęty ochroną strefową staje się mikrorezerwatem- ingerencja ludzka jest tak radykalnie ograniczona, a las nie może być wycinany. To sprawia, że przez wiele lat istnienia takiej strefy zwiększa się w niej bioróżnorodność, gdyż mające możliwość wzrastania i starzenia się drzewa, tworzą wiele mikrosiedlisk dla wielu gatunków mchów, porostów, wątrobowców, owadów, śluzowców i grzybów. Dodatkowo w czasie trwania ochrony strefowej pewna część drzew może naturalnie obumrzeć, nie będąc wywiezioną z lasu. To sprawia, że wzbogacają lokalny ekosystem o martwe drewno, z którego korzysta cały szereg organizmów- od ptaków zakładających dziuple w pniach martwych stojących drzew (dzięcioły, sowy), poprzez owady saproksylobiontyczne (żyjące w martwym drewnie) po wyspecjalizowane organizmy rozkładające drewno jak grzyby. W wyniku niezakłóconych przez wiele lat procesów ekologicznych w takim obszarze pojawia się zróżnicowanie dostępu do światła czy wilgoci, które powoduje zróżnicowanie szaty roślinnej. Tak więc gatunki strefowe ptaków są jednocześnie tzw. „gatunkami parasolowymi”, których ochrona pozwala na chronienie innych elementów ekosystemu, a co za tym idzie, zwiększać zróżnicowanie siedliska i bioróżnorodność.